Biochemiczne i neurobiologiczne podstawy zachowania u dzieci

Neurobiologiczne i biochemiczne podstawy zachowania u dzieci 🧠 

Pisząc o przyczynach, które mogą stać za zaburzeniem rozwoju u dzieci, jego opóźnieniem lub trudnościami rozwojowymi: fizycznymi, poznawczymi czy emocjonalnymi myślę od razu o równowadze. To jest cel oddziaływań terapeutycznych. 

Człowiek będący w równowadze nie jest "kuloodporny". On wraca do zdrowia, regeneruje się, jest elastyczny emocjonalnie i co kluczowe — potrafi do tej utraconej równowagi szybko wrócić. 

Dzieci mają dokładnie takie same możliwości i warunki bycia w równowadze.

Pedagogika, psychologia i neurobiologia dają co raz więcej odpowiedzi na pytanie, jak funkcjonuje nasz układ nerwowy, jaki wpływ na równowagę neuroprzekaźników mają czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. 

Wiemy już, że wiele infekcji, schorzeń i zaburzeń, w tym metabolicznych, daje objawy np. triady autystycznej, nadpobudliwości psychoruchowej, deficytu uwagi, ale też zwiększonej chwiejności emocjonalnej, lękliwości, rozdrażnienia, nadruchliwości u dzieci w normie rozwojowej, Przyczyn tzw. zaburzeń zachowania, zachowań trudnych, lub całościowych zaburzeń rozwoju może być oczywiście bardzo wiele, od traum, uwarunkowań rodzinnych, społeczno — kulturowych, wychowawczych, socjalizacyjnych po predyspozycje (polimorfizmy) i mutacje genetyczne, infekcje (niedoceniane jako przyczyny np. autoimmunologicznego zapalenia mózgu i zespołów neuropsychiatrycznych u dzieci), choroby metaboliczne, zaburzenia mikrobioty i pracy jelit. Ja chciałabym skupić się na kilku tych mniej oczywistych, w pierwszej części na układzie nerwowym, w kolejnych na histaminie, mikrobiocie jelit, mitochondriach i czynnikach infekcyjnych.

UKŁAD NERWOWY I NEUROPRZEKAŹNIKI

Układ nerwowy reaguje na stres zewnętrzny, np.: trudne zdarzenia, stres społeczny, relacyjny, emocjonalny, bodźce zewnętrzne trudne do przetworzenia i wewnętrzny m.in.: niedożywienie na skutek nieodpowiedniej diety lub zaburzeń wchłaniania, wahania poziomu glukozy we krwi, stany zapalne, stres oksydacyjny,  procesy autoimmunologiczne, odwodnienie.

Sprawny układ nerwowy i równowaga neuroprzekaźników to u podstaw: 

• prawidłowa budowa neuronów,
• sen i rytm dobowy (zapewnia m.in. prawidłowe wydzielanie melatoniny),
• wystarczająca ilość białka, składników odżywczych i elektrolitów w diecie,
• prawidłowe nawodnienie,
• ruch,
• prawidłowa gospodarka żelazowa i czerwonokrwinkowa oraz glukozowo-insulinowa (insulina transportuje tyrozynę, aminokwas budujący dopaminę).

Kluczowa jest równowaga, przy jej braku mogą wystąpić zaburzenia w rozwoju lub zachowania trudne u dziecka. 

Przykładowo:

• zaburzenie w równowadze neuroprzekaźników glutaminianu (neuroprzekaźnika pobudzającego)  i GABA (neuroprzekaźnika hamującego), może powodować objawy: jąkanie, zaburzenia mowy, utrata mowy (regres u dzieci, które już zaczynały mówić), lęki, fobie, problemy z wyciszeniem, zaburzenia koncentracji, stymulacje,  problemy z pamięcią, ciągłością snu, napady epilepsji, mioklonie, choroby neuropsychiatryczne i problemy neurorozwojowe, objawy ADHD i ADD.
• zaburzenie w równowadze neuroprzekaźników glutaminianu i dopaminy: podniesienie poziomu dopaminy przez pobudzenie układu nagrody lub przez spożycie pokarmów wysokohistaminowych powoduje wzrost kwasu glutaminowego i objawy związane z jego nadmiarem (glutaminian w nadmiarze jest ekscytotoksyczny - neurony są przez niego uszkadzane).
• niedobór kwasu gamma - aminomasłowego (GABA) - jest neuroprzekaźnikiem neuroprotekcyjnym, hamującym, uspokajającym. Jego niedobór może objawiać się problemami ze snem i bezsennością (nawet przy prawidłowym poziomie melatoniny), zachowaniami agresywnymi, wrażliwością na dźwięki, dotyk czy ewentualne drobne urazy lub upadki, tkliwością, (GABA podnosi próg bólu poprzez swoje działanie przeciwbólowe) chwiejnością emocjonalną i ciągłym pobudzeniem.